BEZOEK AAN YAD VASHEM

door Sien en Nico Overduin-Somsen

In de eerste twee weken van mei 2000 maakten Sien [440] en Nico [441] een rondreis door Israël en de Palestijnse gebieden. Voor hen was die reis een eerste ontmoeting met een land, waar veel mensen vanuit een bijbelse opvoeding een specifieke band mee hebben. Een band die soms door gebeurtenissen in en na de oorlog een bijzondere is geworden.

De ouders van Sien: Dirk Johan Somsen [361] en Willemina H. Smits [362] maakten tweemaal eerder (de eerste keer in 1965) een dergelijke reis. Zij zochten bij die gelegenheden goede bekenden op, mensen die tot de joodse gemeenschap in Eibergen hadden behoord, maar na de oorlog waren geëmigreerd naar Israël.

Laan der 'rechtvaardigen'

Op 11 mei 2000 bezochten wij (Nico en Sien) even buiten Jeruzalem Yad Vashem, plaats van herdenking en gebed voor de zes miljoen joden, die het slachtoffer werden van de nazi’s. In het museum van de holocaust wordt met duizenden foto’s en documenten de hele geschiedenis verhaald van wat met de Europese joden in de jaren dertig en veertig gebeurde.

Buiten bevindt zich een laan der ‘rechtvaardigen’, met bomen als levende monumenten ter nagedachtenis van hen, die hun leven gaven om een medemens te redden van de dood.

Verder dwalend over het buitenterrein, daalden we via trappen af in een door bomen overschaduwde tuin. Daar ontdekten wij de muren met de namen van mensen, die in de nazi-tijd joodse onderduikers hielpen en die daarvoor de Yad Vashem onderscheiding kregen.

Nico Overduin [441] wijst naar de namen van zijn schoonouders

Op 16 december 1981 ontvingen Dirk Johan Somsen en zijn vrouw Willemina Hendrika Smits een dergelijke onderscheiding. In Somsen Omnes Ge-nerationes staat deze gebeurtenis met foto vermeld (pag. 102/103).

Het is een bijzondere ervaring tijdens een vakantiereis opeens oog in oog te staan met de namen van je (schoon)ouders, (zie foto onder) in steen gegrift (de namen zijn overigens niet helemaal juist vermeld).

Al bladerend door het Somsen-boek realiseren we ons dat in de oorlog veel meer Somsens (joodse) onderduikers hielpen. Verwanten die geen speciale vermelding of onderscheiding kregen, maar die grote moed toonden. Zo lezen we op diezelfde pagina’s (100-102) over Berend H. Somsen [367], die een broer was van Dirk J. (oom Bernard). Aan moed ontbrak het hem in de oorlogsjaren niet.

Die ene Somsen die in 1981 een Yad Vashem onderscheiding kreeg, heeft het - lijkt ons - in naam van alle niet-genoemde Somsens in ontvangst mogen nemen. ¦