FROM 'PHOENIX' TO
INTERNET The Somsen family
reunion
VAN 'PHOENIX' TOT
INTERNET De reünie van de
familie Somsen
DIS-Magazine,
November, 1997
The Somsen sticker was decorated with 'the green tree' from the Aalten coat of arms. This was probably taken from a solitary linden tree that served in the village as a 'judgement tree'. written by: Sietzo Dijkhuizen Since earlier this year, several hunderd Americans and Dutchmen have much larger families than they ever thought they had! After years of searching and researching for the origins of the Somsen family, a group of Dutchmen put together a book and organized a family reunion. Now there are people in both countries who know many more family members ... or at least, know they exist! The Somsen family: a world-wide network. When internal revenue director Theo Somsen, 52, of Vaassen, The Netherlands, began dabbling with geneology some ten years ago, his main driving force was curiosity. Who were his ancestors? Where were his roots? Some family members he spoke to at a funeral told him that 'somewhere' there was someone else dipping into similar genealogical detective work. Telephone contact led him to a meeting with Derk Somsen. They compared the information they had each dug up 'till then and decided to do more together. This turned out to be the beginning of an immense job, culminating in the ultimate treasure of anyone working in geneology - a large publication in two languages and a family reunion that hundreds of people on both sides of the Atlantic are still talking and writing about.
It was the beginning of December 1993 that the plan evolved to polish the material we had about the Somsen family and to publish something about it - that is, a geneological story, says Theo. Together with Derk, a family member who knows his way around geneological detective work, we guessed that the story was about two-thirds complete. The information should be published in a book, we thought, and to help that along, we started with a mailing in September 1995. By that time, we already had quite a list of Somsen addresses, and what we needed first was information to fill out what we already had. In January 1996, we started sounding people out to see if there was interest for a book about the adventures of the Somsen family and perhaps even a reunion - something that had been vaguely suggested here and there. We received a lot of enthusuastic reactions to these ideas. Generally, most of those who responded were the over-forties - probably because this is the group that has a certain feeling for tradition and history and interest in their 'roots'. The enthusiasm turned out to be contagious. People became interested because it helped to define their identity. And even the interest of the younger family members was clearly awakened by our activities. When we discovered that on August 14th, 1847, one Aaltjen Somsen had emigrated to America, we decided this would be an excellent reunion date to aim for. This, too, was greeted with enthusiasm and we were on our way...
Committee The Book The story of 'How a farming family from the Achterhoek fared through the years' is given an important position in the section preceding the actual genealogy. In an entertaining yet well-documented way, the small history of a family is brought into relation to the larger history - of cultures, states and countries. The authors, Theo and Derk Somsen, begin their history at the beginning of our era so that, via the Saxons, the Franks and 'Christianization', they arrive at the origins of Aalten and its hamlets during the Roman times. Aalten plays an important role in this family's history because in the hamlet of IJzerlo, there is mention (as early as 1609) of a farm called 'Sompsstedeken' - believed to be the origin of the name Somsen.
The first Somsen An important development in the family's history occurs in the first half of the 19th century. Following the lead of German farmers, those in the Achterhoek decide that they, too, want to leave behind unemployment, high prices, heavy taxation and religious difficulties by emigrating to the 'land of limitless possibilities'. In 1835, the first two families leave Aalten. Between 1844 and 1847, no less than 10% of the Aalten population trade their native country for a new one: the United States of America. There are also Somsens among the emigrants. In 1847, Aalten Somsen and her husband, Dirk Jan Rikkers keave Holland. Together with about ninety other 'Aalteners', they arrive on October 26th, 1847 in New York. From there, at least some of the journey to Wisconsin must be made by ship. And that ship was the Phoenix. At about 25 km before its destination of Sheboygan, the Phoenix sinks. There are 25 Dutvh immigrants who survive the disaster, but so far, it is not clear whether Aaltjen Somsen and her family are among them. In spite of this tragedy - which, at first, slowed down the emigration flow somewhat - the farmers of Aalten continued leaving their country for America, where everything seemed to be so good. Among these immigrants was the wooden shoe maker, Hendrik Jan Somsen, Aaltjen's brother. In the book, he's called the 'patriarch' of the family. He established the name Somsen in the U.S. and his descendants make up the most extensive Somsen branch currently known in America. Following this patriarch, a few more Somsens would emigrate - among them, Jan Hendrik Somsen, who arrived in Baldwin, Wisconsin in 1881. He and his wife would have fifteen children, making them the largest Somsen family. On November 1st, 1889, he became an American citizen and he died in 1929. The Somsen branch that they founded is known as 'the 1881 branch' in the book. These Somsens are primarily the ones who have continued to hold onto their links with the Aalten family, meaning regular contacts and visits back and forth. The book mentions that, since the waves of emigration, those in the Achterhoek have become more mobile. This resulted in various 'branches' being spread over The Netherlands. Seven Somsen branches were established abroad, with the biggest one in America. But there are also Somsens in Germany, New Zealand, Canada, Portugal, Greece and Ireland. Not all Somsens were able to appear at the 'worldwide' family reunion in Aalten and Lievelde, Holland . In the United States, there are at least 250 Somsens and of those, about forty traveled to the Netherlands. Seven people came from Canada to the reunion, four from Germany, one from England and two from Portugal, Switzerland, Belgium, Norway, Ireland, Italy and Spain. Registrations were coming in right up to the last day before the family festivities. The reunion Sompen The research done by retired businessman Derk Somsen and active internal revenue director Theo Somsen produced about 3900 Somsens. The entire family, including all its branches and generations is now in the computer. Everyone can check the Internet site to see if the genealogy needs any revision. Five hunderd copies of the book, 'Somsen Omnes Generationes' have been published. Of those, there are still a few dozen left. What happens next? In the meantime, ideas have already emerged for establishing a 'Somsen Foundation'. Although family 'business' can be updated and followed on the Internet, there is still some need of other studies. There are still unanswered questions, such as: Who was the patriarch of the German branch? Or, is there a relationship between Japikshuis and the Jacobus shrine at Santiago de Compostela? There's still a lot to research. Theo: The initiative for the Family Book and the reunion led to a great deal more. It all had a much bigger impact than any of us thought it would. A family history like this is also an appreciated subject. You're able to clear up a lot. And you can safely say that everyone has added a lot of family. Even at the reunion, it happened that people from the area who knew each other by sight, discovered here that they were actually family. You've released a lot of things here and that's why I think that you really can't just stop with a financial settlement and an evaluation. People want to keep up with various things now and a new involvement has been created between people. Addresses have been exchanged, contacts have been made... We're almost compelled to arrange the next reunion... For the Dutch organizers, the follow-up work will still take some time. And more correspondence will take place. Also through the Internet. And if, in fact, something is planned to happen in the U.S. in 2001, you can't get started too early. Time just speeds by, even if you can publish developments in a beautiful book... For information you can contact: Source: DIS-Magazine, November
1997 |
De Somsensticker werd geslerd met 'de groenen boom' uit het wapen van Aalten, welke waarschijnlijk is ontleend aan een alleenstaande lindeboom in het dorp die diende als 'gerechtsboom'. Tekst: Sietzo Dijkhuizen Enkele honderden Nederlanders en Amerikanen hebben er sinds kort (veel) familieleden bij...! Een jarenlange zoektocht naar de oorsprong en de geschiedenis van de familie Somsen door Nederlanders, een boek en een reünie hebben er voor gezorgd dat men nu veel andere leden van hun familie kent. Of tenminste, van hun bestaan op de hoogte is. De familie Somsen: een duidelijk wereldwijd netwerk.
Toen belastingdienst-directeur Theo Somsen (1945) uit Vaassen een tiental jaren geleden begon aan enig genealogisch snuffelen dreef hem vooral nieuwsgierigheid. Wie waren zijn voorouders. Waar lagen zijn 'roots'...? Een treffen van familieleden bij een begrafenis leerde hem dat er 'ergens' nog iemand bezig was met genealogisch speurwerk. Telefonisch contact leidde tot een ontmoeting met Derk Somsen, vergelijking van elkaars gevonden materiaal en tot het besluit samen méér te doen. Het werd het begin van een gigantisch karwei met als 'kroon' de totstandkoming van een fors, tweetalig boek en een familiereünie, waarover honderden mensen nu nog praten en schrijven. Het was begin december 1993 dat het plan ontstond om het beschikbare materiaal over de familie Somsen te vervolmaken en er iets over te publiceren, een genealogisch verhaal dus, vertelt Theo. Samen met Derk, een familielid dat goed thuis is in genealogisch speurwerk, hadden we naar schatting zo'n tweederde wel compleet. Het genealogisch materiaal zou in een boek moeten komen en om dat idee te realiseren begonnen we in september 1995 aan een mailing, want inmiddels beschikten we ook over een groot aantal adressen van Somsens. Daarbij ging het in eerste instantie om het aanvullen van de aanwezige gegevens. In januari 1996 zijn we ook gaan peilen of er interesse was voor een boek over de lotgevallen van de familie Somsen en misschien een reünie, want daarover was hier en daar al vaag een gedachte naar voren gekomen. Dat leverde een hoop enthousiaste reacties op. Over het algemeen waren het vooral veertigplussers die reageerden, kennelijk hebben die toch een zeker gevoel voor traditie en geschiedenis en interesse in hun 'roots'. De interesse wekte ook aanstekelijk. Mensen kregen belangstelling omdat hun identiteit duidelijker werd. En bij jongeren is de sluimerende interesse stellig door onze activiteiten gewekt. Toen we ontdekt hadden dat op 14 augustus 1847 ene Aaltjen Somsen naar Amerika was geëmigreerd, leek ons dat een mooie richtdatum voor zo'n familiereünie. Ook dat sloeg aan en toen werd het menens... Commissie
Het Boek Het verhaal 'hoe het een Achterhoekse boerenfamilie is vergaan in de loop der tijden' krijgt een belangrijke context in het aan deze genealogie voorafgaand gedeelte. Daarin wordt op een onderhoudende maar gedegen gedocumenteerde wijze de kleine geschiedenis in relatie gebrachte met de 'grote', die van volken, staten en landen. Die geschiedenis laten de auteurs Theo en Derk Somsen aanvangen bij het begin van onze jaartelling, zodat men via Saksen, Franken en 'Kerstening' uitkomt bij de oorsprong van Aalten en zijn buurtschappen in de Romeinse tijd. Aalten speelt namelijk een grote rol in deze familiegeschiedenis omdat in de buurtschap IJzerlo de boerderij het 'Sompsstedeken' voorkomt en deze boerderij (met als oudste vermelding die van 1609) geldt als de oorsprong van de naam Somsen. De eerste Somsen Een belangrijke ontwikkeling in de geschiedenis doet zich voor in de eerste helft van de 19e eeuw. Naar het voorbeeld van Duitse boeren willen ook Achterhoekers werkloosheid, hoge prijzen, zware belastingdruk en kerkelijke moeilijkheden ontvluchten door te emigreren naar het 'land van de onbegrensde mogelijkheden'. In 1835 vertrekken uit Aalten de eerste twee gezinnen. Tussen 1844 en 1847 verruilt niet minder dan 10% van de Aaltense bevolking het vaderland voor een nieuw thuisland: de Verenigde Staten van Amerika. Ook Somsens vertrekken. In 1847 emigreren Aaltjen Somsen en haar man Dirk Jan Rikkers. Met ongeveer negentig andere Aaltenaren arriveren zij op 26 oktober 1847 in New York, vanwaar de reis naar Wisconsin voor een deel moet worden afgelegd per schip. Het wordt de Phoenix. Op ongeveer 25 km voor de eindbestemming Sheboygan vergaat dat schip. Wel overleven 25 Nederlandse immigranten de ramp, maar tot nu toe is het niet duidelijk geworden of onder hen ook Aaltjen Somsen en haar gezin behoorden.
Ondanks deze tragedie, die aanvankelijk wel de emigratiestroom iets afremde, blijven Aaltenaren vertrekken naar Amerika, vanwaar zulke gunstige berichten komen. Onder hen ook de klompenmaker Hendrik Jan Somsen, broer van de in 1847 vertrokken Aaltjen en in het boek 'de aartsvader' genoemd: hij vestigt de naam Somsen in de V.S. en de meest uitgebreide Somsen-tak die op het ogenblik in Amerika bekend is. Na deze 'aartsvader' emigreren nog enkele Somsens. De in 1881 in Baldwin, Wisconsin arriverende Jan Hendrik Somsen krijgt met zijn vrouw vijftien kinderen en vormt het grootste gezin binnen de Somsenfamilie. Hij wordt op 1 november 1889 Amerikaans staatsburger en overlijdt in 1929. De Somsen-tak die zij stichtten, wordt in het boek 'de 1881-tak' genoemd en het zijn vooral deze Somsens die de band met de Aaltense familie blijven onderhouden. Het leidt tot geregelde onderlinge contacten en wederzijdse bezoeken. Het boek vermeldt dat sinds de emigratiegolven de Achterhoekers mobieler zijn geworden. Daardoor ontstonden diverse 'takken', verspreid over Nederland. In het buitenland ontstonden zeven Somsen-takken, waarvan de Amerikaanse de grootste is. Voorts komen Somsens voor in Duitsland, Nieuw-Zeeland, Canada, Portugal, Griekenland en Ierland. Op de 'wereldwijde' familiereünie in Aalten en Lievelde verschenen niet alle Somsens. In de VS wonen zeker 250 Somsens en daarvan kwamen er ongeveer veertig naar Nederland. Uit Canada kwamen 7 mensen naar de reünie, uit Duitsland vier, uit Engeland één en uit Portugal, Zwitserland, België, Noorwegen, Ierland, Italië en Spanje twee. Tot op de laatste dag voor de familiefestiviteiten kwamen er aanmeldingen binnen. De reunie Sompen De speurtocht van gepensioneerd bedrijfsleider Derk Somsen en actief belastingdienstmanager Theo Somsen leverde 3900 Somsens op. Het geheel van de diverse takken en generaties is uiteraard inmiddels ook opgeslagen in de computer en via Internet kan iedereen nagaan of de genealogie nog aanvulling behoeft. Het boek 'Somsen Omnes Generationes' is gedrukt in een oplage van vijfhonderd. Daarvan zijn er nog enkele tientallen exemplaren voorradig. Het vervolg Inmiddels wordt ook gedacht aan de oprichting van een 'Somsen-Foundation'. Want weliswaar kan de stand van familiezaken worden 'bijgewerkt' op Internet, maar er zou ook ruimte moeten zijn voor bijvoorbeeld deelstudies. Er zijn nog onbeantwoorde vragen. Zoals: Wie was de stamvader van de Duitse tak? Of: is er een relatie tussen Japikshuis en het Jacobus-bedevaartsoord Santiago de Compostela? Er valt nog veel te onderzoeken. Theo: Het initiatief voor het Familieboek en de reünie heeft tot veel geleid. Het kreeg allemaal een veel grotere impact dan we hadden gedacht. Het is ook een dankbaar onderwerp, zo'n familiegeschiedenis. Je verheldert veel. En je kunt wel zeggen: iedereen heeft er veel familie bij gekregen. Zelfs op de reünie kon het gebeuren dat mensen uit de streek die elkaar wel kenden van gezicht, hier ontdekten dat ze familie van elkaar waren... Je hebt ook veel losgemaakt en daarom denk ik dat je eigenlijk niet kunt stoppen met een financiële afwikkeling en evaluatie. De mensen willen nu dingen bijhouden, er is een nieuwe betrokkenheid ontstaan, men heeft adressen uitgewisseld, contacten gelegd... Er moet dus haast wel een vervolg komen... Voor de Nederlandse organisatoren zal het nawerk nog wel enige tijd vergen. En er zal toch ook nog wel weer gecorrespondeerd worden. Ook via Internet. En als inderdaad in 2001 in de V.S. iets moet gebeuren, dan zal men daar toch niet al te laat aan beginnen. De tijd gaat snel. Ook al kun je ontwikkelingen vastleggen in een fraai boek... Als u geinteresseerd bent kunt u
contact opnemen met: Bron: DIS-Magazine, november
1997 |